Kolorystyka budynków

Wytyczne w zakresie kolorystyki budynków

Kolor stanowi współistotne dopełnienie architektury obiektu. Ważne przy dobieraniu kolorystyki budynku jest zrozumienie, co się na nią składa. A są to: pokrycie dachu i towarzyszących mu obróbek blacharskich, kolor ścian (często z cokołem wykończonym z zastosowaniem innego materiału lub w innym kolorze) oraz kolory stolarki okiennej i drzwiowej, a także detali np. w postaci kutych balustrad.

Dach nazywany jest „piątą elewacją”, a kolor i materiał zastosowany jako jego pokrycie ma podobnie duży wpływ na odbiór budynku jak i pozostałe elewacje. Pamiętajmy przy tym, że dachówki – wbrew powszechnie panującej w Polsce opinii – nie są czerwone, tylko mają kolor wypalonej ceramiki: ceglasty.

Koniecznie przetestujmy jak wygląda wybrany przez nas odcień tynku lub farby elewacyjnej bezpośrednio na naszym domu – czy do niego pasuje. W tym celu najlepiej jest wykonać próbki kilku kolorów (minimum 0,5 m²) na dwóch różnych ścianach budynku: jednej wystawionej na promienie słoneczne, drugiej zacienionej. Obserwujmy je kilka dni, a nawet tydzień lub dłużej. Kolor na jaki się zdecydujemy będzie nam towarzyszył kilkadziesiąt lat, warto więc bez pośpiechu dojrzeć do decyzji patrząc jak dany kolor czy odcień zachowuje się w pełnym słońcu, a jak przy brzydkiej pogodzie, jak rano, a jaki jest jego odbiór wieczorem. Producenci farb oferują opakowania z niewielką ilością farby, właśnie na wykonanie próbek.

Kolor, gdy działa dużą powierzchnią, zawsze wydaje się ciemniejszy, tak więc wybierzmy kolor o ton lub dwa jaśniejsze niż ten, który wybralibyśmy patrząc na kolorystyczny wzornik.

Warto zauważyć, że kolor nieba też stanowi tło dla naszego budynku i koloru, na jaki go pomalujemy. Nie zawsze niebo jest niebieskie, może również przybierać inne barwy, takie jak czerwona, pomarańczowa i żółta (zwłaszcza podczas zachodu i wschodu Słońca), a u nas w Płocku zdarza się często bladoniebieskie lub wręcz szare.

Otoczenie budynku jest dynamiczne, postrzeganie jego kolorów zmienia się w ciągu dnia i pór roku, dlatego kolorystyka budynków w przestrzeni powinna być stonowana. Nie ma potrzeby, aby otoczenie poprawiać jaskrawymi kolorami elewacji wprowadzając dodatkowy chaos.

ZASADY DOTYCZĄCE KOLORYSTYKI I WYSTROJU ELEWACJI:

  • podstawą decyzji odnośnie ewentualnych rozwiązań kolorystycznych na elewacji powinna być architektura budynku oraz kontekst otoczenia, lokalizacja i towarzysząca zabudowa – nie każdy modny kolor, który trafia w nasz gust, może zostać wprost zastosowany na elewacji budynku, ponieważ nie współgra z jego stylem, architekturą, a co więcej może zaburzyć harmonię i kompozycję pierzei całej ulicy lub kwartału zabudowy;
  • nie zawsze zastosowanie wielu kolorów na elewacji jest uzasadnione i wskazane – należy stosować ograniczoną paletę kolorów w zbliżonej tonacji (zestaw kolorów w odcieniach od jasnego do ciemnego) w obrębie całego budynku lub zespołu budynków (w przypadku jednego osiedla, kwartału zabudowy); w przypadku pojedynczego budynku różnicujemy kolory w układzie wertykalnym tzn. wzdłuż jego wysokości, natomiast w przypadku zespołu budynków, w szczególności w zabudowie pierzejowej różnicujemy kolory w układzie horyzontalnym;

  • dobrą praktyką jest stosowanie jednakowych zasad kolorystycznych w obrębie jednego osiedla lub kwartału zabudowy, zaś w przypadku odnowy jednego budynku w istniejącym środowisku należy zwracać uwagę na to w jaki sposób odnawiana fasada budynku wpłynie na otoczenie;

  • przy komponowaniu kolorystyki elewacji należy wybrać jeden kolor jako dominujący, bazowy oraz maksymalnie dwa/trzy dodatkowe kolory do podkreślenia charakterystycznych podziałów elewacji i detali architektonicznych – producenci tynków i farb elewacyjnych ułatwiają wybór i bardzo często przedstawiają swoją ofertę w postaci uporządkowanej palety podzielonej na zestawy kolorów składających się z koloru bazowego i jego kilku odcieni;
  • możliwe jest również zastosowanie kolorów kontrastujących, jeśli znajduje to uzasadnienie w kompozycji elewacji (np. jako wyróżniający się detal bądź wręcz przeciwnie jako element identyfikacji podobnych budynków w większym zespole, wówczas kolory te powinny stanowić jedynie akcent, a nie powinny dominować) – decyzję tą powinna warunkować architektura, styl obiektu i przede wszystkim jego wiek;

  • należy stosować jeden kolor i rodzaj stolarki okiennej w obrębie budynku lub zespołu budynków oraz jednolitą formę okien z zachowaniem porządku podziałów stolarki, wyjątek stanowi tutaj stolarka w poziomie parteru, gdy mamy do czynienia z kondygnacją zaprojektowaną jako usługowa;
  • kolorystyka dachów i obróbek blacharskich również powinna być spójna w obrębie całego budynku lub zespołu budynków;
  • pamiętajmy, że nie zawsze decyzja dotycząca kolorystyki budynku należy tylko do nas – kwestie dotyczące kolorystyki w przypadku np. obiektów zabytkowych lub położonych na zabytkowym obszarze należy ustalić z konserwatorem zabytków; regulacje odnośnie kolorystyki niejednokrotnie znaleźć możemy też w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, o ile taki został sporządzony dla danego terenu.